با سلام وادب محضر همه شما برادران وخواهران گرامی با آرزوی قبولی طاعات وعبادات به پیشگاه حضرت احدیت،وضمن عرض تبریک فرا رسیدن خجسته میلاد با سعادت دومین اختر تابناک آسمان عصمت و ولایت حضرت امام حسن مجتبی (ع) از همه شما بزرگواران التماس دعا دارم.          غلامرضا ایمانی

یکی بود ، یکی نبود. آن یکی که وجود داشت ، چه کسی بود؟ همان خدا بود وغیر از خدا هیچکس نبود. این قصه را جدی بگیرید که غیر از خدا هیچ کس نیست .

یکی از مشایخ طریقت که به جوانمردی و فتوت آوازه ای به هم رسانیده بود، به سبب دستگیری فراوان از بینوایان و فقیران، آهی در بساط نداشت، ولی با اینحال از اغنیا و توانگران وام می ستانید و به دستگیری و رعایت حال فقیران ادامه می داد

 تا آنکه شیخ به پایان عمر نزدیک شد. از اینرو طلبکاران  با شتاب خود را به منزل او رساندند تا طلب خود را بازگیرند. جملگی با ترشرویی و تلخی بدو می نگریستند. شیخ نیز با خود می گفت: این بیچارگان را ببین که نسبت به لطف حق چقدر بدگمان اند. خیال می کنند حضرت حق تعالی نمی تواند طلب ناچیزشان را ادا کند

در این هنگام کودکی حلوا فروش از کنار خانقاه فریادکنان گذشت. شیخ به خادم اشاره کرد که برو و همه ی حلواهای او را بخر و به اینجا بیاور. خادم بیدرنگ رفت و حلواها را خرید و به خانقاه آورد. شیخ به طلبکاران خود اشاره کرد که از آن حلواها بخورند. آنها همه حلواها را خوردند و سینی حلوا تهی شد. در این وقت کودک، مطالبه حق خود کرد. ولی شیخ گفت من پولی ندارم و ساعاتی دیگر نیز خواهم مرد. حال کودک دگرگون شد و به شیون و زاری پرداخت و از روی خشم و ناراحتی، سینی حلوا را به زمین زد و با گریه گفت اگر بدون پول برگردم صاحبکارم مرا خواهد کشت.

طلبکاران که از این وضع ناراحت و شگفت زده شده بودند به شیخ اعتراض کردند. ولی او حالی آرام و آسوده داشت و گویی که هیچ اتفاقی رخ نداده است. هنگامی که وقت نماز عصر فرا رسید ناگهان خادم با طبقی در آمد و آنرا نزد شیخ نهاد. شخصی از اهل سخا و بخشش چهارصد دینار برای شیخ فرستاده بود. شیخ دست به طبق برد و پولی معادل بدهی خود و طلب آن کودک حلوا فروش از آن برداشت و به آنان داد و گفت: این عطیه الهی به خاطر گریه ی آن کودک بود. این پول در بند اشک این کودک بوده است. آنگاه با حالی آرام و آسوده به استقبال مرگ رفت

گنج مخفی در این حکایت، بیان این مطلب است که شرط احابت دعا، انکسار قلب  در پیشگاه حضرت احدیت است

 

 نقل از مثنوی           اگر حالت انکساری و مناجاتی پیدا شد حقیر را از دعای خیر فراموش نکنید       غلامرضا ایمانی

خواص روزه داری از نظر علمی

شهید دکتر سید رضا پاک نژاد در مجموعه ای که ” اولین دانشگاه و آخرین پیامبر” نام دارد و رساله دوره دکترای ایشان بوده، مطالب جالبی در مورد نکات بهداشتی و تربیتی اسلام متذکر شده اند.این شهید بزرگوار، بهره ای که از دانش پزشکی داشتند، دلایل بسیاری از سنن و فرائض اسلامی را توضیح دادند. کتاب روزه ایشان نیز حاوی نکات پزشکی و علمی ارزشمندی است. به مناسبت حلول مبارک ماه رمضان بخشی از مطالب این کتاب در شماره های مختلف در اختیار بازدیدکنندگان عزیز قرار می گیرد. توجه شما را به آن جلب می نماییم.

۱- روزه چیست؟

روزه ((Fast به معنای کم خوردن نیست ، بلکه به معنای خودداری از خوردن، آشامیدن ، داشتن روابط جنسی، سخن گفتن و بالاخره پرهیز از کار کردن در فرهنگهای مختلف به نام ” روزه داری” شده است.در میان بومیان استرالیا بر هر زنی واجب بوده که پس از فوت شوهرش به تناسب از چند روز تا یکسال روزه بگیرد و سخن نگوید. روزه در دیانت یهود قبل از مسیحیت بود چنانچه حضرت مریم نیز بر طبق آیات نذر می نماید روزه بگیرد و با احدی سخن نگوید.
صائبی ها و مانویان و مسیحیان از بعضی خوردنیها اجتناب می کنند و ما مسلمانان از خوردن و آشامیدن خودداری می کنیم. و دستورات دیگری نیز در این رابطه هست که البته با منع از خوردن همین مقدار ماده غذایی که امعاء و احشاء را به فعالیت وادار می نماید، هدف از روزه حاصل نمی شود.

۲- زمان روزه داری در قرآن کریم چیست؟

قرآن کریم آغاز روزه داری مسلمانان را از زمان بازشناخته شدن رشته های سیاه و سفید آسمانی از یکدیگر تعریف می کند.مسلمانان در آن زمان ساعت نداشتند و به همین علت بهترین شناسایی شروع وقت روزه داری نظر انداختن به آسمانها بوده .
در حقیقت تعیین زمان روزه یکی از هزاران معجزه ای است که توسط قرآن مطرح شده است.
طرز طلوع و غروب خورشید در مناطق استوایی چنان است که از وسط آسمان می گذرد و هر چه به دو قطب نزدیکتر می شویم. خوشید زاویه نشین تر می شود و از گوشه ها عبور می کند و در مکانهایی وجود دارند که با یک چشمک زدن خورشید و سوسو کردن نور و در حقیقت پیدایش نوارهای سفید و روشن متمایز از سیاه، می توان شب و روز را از یکدیگر باز شناخت و در حقیقت تعیین وقت قرآن را به عنوان اعجاز پذیرفت( تمیز خطوط نورانی خورشید از تاریکی های شب در تمام نقاط مسکونی کره زمین، امکان پذیر و بهترین وسیله شناسایی است) طول روزه مسلمانان از طلوع اولین اشعه خورشید تا غروب آخرین شعاع آن است و بدین ترتیب در کشورهایی که بین خط استوا تا مدارهای ۶۷ درجه عرض جغرافیایی شمالی و جنوبی تقریباً واقعند، تشخیص زمان آغاز و هنگام پایان روزه داری آسان بوده و اگر کسانی باشند که در اراضی بین ۶۹ درجه تا قطبین واقعند بر حسب آنچه فقها اظهار داشته اند می توانند تقسیمات متعادلی بمنظور فوق بنمایند بدین ترتیب:
وقت روزه داری مسلمانان از طلوع فجر صادق تا مغرب شرعی بوده و تشخیص ایندو زمان یعنی آغاز و پایان آن برای همه و حتی کسانیکه حس تشخیص شان ضعیف است آسان می باشد.

۳- چرا سی روز روزه می گیریم ؟

سالی چند روز روزه شدن و گاهی در یک ماه یک یا چند روز را انتخاب کردن مدت روزه داری است که امروز جهانیان هر کدام بنحوی آنرا پذیرفته اند.در بین مسلمانان روزه واجب هر ساله در انحصار ماه رمضان است که تقریباً سی روز می شود.
بندیکت (Benedict) دانشمند فیزیولژی یک دوره روزه را سی و یکروز دانسته می گوید در این مدت در ترکیب خون هیچگونه اختلاطی بهم نرسیده و آن نوری که در بعضی از روزه داران دیده می شود یک حالت جوانی و نشاطی است که برای روزه داران رخ می دهد.
دکتر ژان فروموزان(Jean Fromosan) می گوید ذخایر کلیکوژن کبدی و پروتئین خون و ذخیره چربی که در مرد سی درصد و در زن بیست درصد است برای یک ماه بدن کافی است.
دکتر الکسیس کارل(۲۲۲ انسان وجود ناشناخته) در باره روزه مطالبی دارد تا آنجا که می گوید با روزه داری قند خون در کبد میریزد و چربیهائی که در زیر پوست ذخیره شده اند و پروتئین های عضلات و غدد و سلولهای کبدی آزاد می شوند و بصرف تغذیه می رسند که چون با سخن ژان فروموزان که گفت بعضی عناصر ذخیره ای بدن برای سی روز کافیست در کنار یکدیگر قرار داده شود نتیجه می گیریم که در ظرف مدت یک ماه روزه داری آدمی دارنده یک بدن تازه تعمیر شده و آزاد گردیده از قید و بند سموم و کهنه هاست. بعلاوه نباید اثر فاصله هلال تا محاق و ماه را که قریب ۳۰ روز می شود فراموش نمود یعنی گردش آسمانها نیز مدت روزه داری را سی روز اعلام داشته و می دارند.
کسانی دیگر نیز از متخصصین هستند که ذخائر بدنی را برای سی روزه روزه داری مناسب و کافی دانسته اند و می دانیم اولین روز پس از ماه روزه یعنی روز اول شوال را نمی توان روزه گرفت و آنرا حرام شمرده اند، این مسئله برای یکنواخت بودن مسلمانان و تشویق آنها است در اینکه باید هماهنگ و در یک صف بوده و برای حفظ حدود و ثغور دستورات اسلامی کوشا باشد.

-----------------------------------------------------

رمضان ماهي که در آن شبي به ارزش هزار ماه قرار داده شده و در آن شب ملائکه و روح نزول اجلال مي فرمايد و از همه مهم تر سلم و سلامتي است. (سوره بقره - آيه 185)
مسلمانان در آن ماهي که رمضان نام دارد روزه دارند و سلام بر آنها که در اين ماه مهمان خداوند هستند. روزه را فوائد معنوي و اخلاقي است که انسان را به نظم و قناعت و صبوري و جلوگيري از شهوات و به صدقه دادن و ساير فضائل عادت مي دهد و از امتيازات عجيب و تقريبا منحصر به فرد روزه اين است که نمي توان آن را با ريا و تظاهر آلوده ساخت، زيرا روزه عبادتي است که همه از نفي تشکيل شده است، از نخوردن، نياشاميدن و دروغ نبستن به خدا و پيامبر و... .
روزه از فوائد بهداشتي چندي است که بهترين نمونه آن تازه کردن مواد بين بافتي بدن است. آنچه مي خوريم تصور مي شود صرف سوختن و تهيه انرژي بدن مي شود و دفع مي شود. ولي تصوري نادرست بوده و اينگونه است که بدن را به عنوان حوضي دانسته که غذا از طرفي وارد شده و از جانب ديگر خارج مي شود. مثلا مواد قندي از جانبي وارد شده و از جانب ديگر به مصرف سوختن رسيده و دفع مي شود و آن را حوض متابوليسمي ناميده اند. آنچه وارد مي شود تازه است و بايد هم تازه باشد و آنچه خارج مي شود از مانده ها و کهنه هاست و بايد فاسدها و مانده ها خارج شود.
بدني را در نظر بگيريد که يازده ماه تمام بدون وقفه تازه ها به بدنش وارد شده اند، چون ورود تازه ها از روي قاعده علمي و نظم و بهداشتي نيست و برعکس خروج کهنه ها و فاسدها که به وسيله ريه، کليه، کبد و پوست انجام مي گيرد، حساب شده و از روي نظم است.
ريه ها سموم را به نظم خارج مي سازند و کليه ها زهر را حساب شده و با نظم دفع مي کنند و کبد نيز به ترتيب مخصوص آنها را از بدن خارج مي کنند. لاجرم انبارهاي ذخيره اي درست و مرتب پر نشده اند و متابوليسم شايد به صورت سوخته و نيم سوخته درآيد و ايجاد بيماري هاي تغذيه اي از اين نيم سوخته ها باشد که اگر به وسيله روزه گرفتن نظم و حسابي در کار ذخاير بدني به وجود نيايد سبب پيدايش پيشامدهاي ناگواري شود زيرا کليه و کبد و ريه و پوست که از ارگان هاي صادراتي بدن مي باشند همه به نظم و حساب هستند، کليه حتي فراموش نمي کند آدمي در شب احتياج به خواب دارد لذا به تناسب تاريکي و سنگيني خواب از ترشحات خود کاسته و کمتر ادرار به وجود مي آيد و پوست و ريه ها و کبد به همين صورت صادرات خود را تنظيم مي کنند. اما واردات آنچنان نامنظم است که آدمي به جاي طيبات و غذاهاي پاکيزه و حلال به دست خود غبارها و دودها به سويش سرازير مي شود در نتيجه حوض متابوليکي طاقت فشارها و صدمه ها را ندارد، شکاف برداشته آدمي را به روز سياه مي نشاند. به عنوان مثال:
مي دانيم شهرها به خصوص شهرهاي صنعتي هواي آلوده  دارند و داراي مقداري از گازهاي فلزات سنگين مانند سرب و جيوه و آهن هستند که از راه ريه به همراه هواي تنفسي وارد بدن مي شود، ضرر سرب بر گلبول هاي قرمز خون نسج عصبي و استخواني ثابت شده که ايجاد کم خوني و عصبانيت و لاغري و دردهاي استخواني مي کند. در صورتي که با گرسنگي ملايم و روزه داري اسيد دزترشي خون بالا رود اين مواد سمي گفته شده از محل هاي خود خارج شده وارد جريان خون گرديده از کليه ها دفع مي شوند يعني در حقيقت پيوسته حوض متابوليکي به دفع سموم اشتغال دارد.
بدن مانند منبع ذخيره شده اي است از آنچه به نام خوردني ها و آشاميدني ها به آن وارد مي شود و چون بسياري از اعضا براي دفع سموم در تلاش مداوم هستند لازم است به بدن فرصتي به منظور خوب عملي ساختن دفع سموم داده شود که جز با روزه داري و منظم ساختن کيفيت و کميت مواد وارداتي به بدن تحقق صورت نخواد پذيرفت.
عوض شدن مايع و مواد بين بافتي و پاک شدن بدن از سموم در ماه رمضان نتيجه پايداري دارد، با شرکت ساليانه يک ماه در ضيافتي که به نام پروردگار برقرار است، موجب مي شود بقيه سال را بتوان به برکت ميزبان معظمش در نعمت تعادل ترشحي و بالنتيجه در نعمت سلامتي به سر برد. اگر در طول سال پيشامدهاي ناگوار اعم از سو»تغذيه يا غير آن تعادل ترشحات غددي را به هم زده باشند روزه مي تواند تعادل مجددي بين آنها براي مدت ها برقرار سازد.

درمان با روزه داري

 روزه را منافع درماني بسياري است که بعضي در حين پيدايش مرض به کار آمده است و هم اکنون در سوئيس، آلمان، انگلستان و آمريکا و... بيمارستان هايي است که در بخشي از آنها يا همه قسمت ها بيماران را به روش روزه داري درمان مي کنند.
دکتر کارل مي گويد لزوم روزه داري در تمام اديان تاکيد شده است در روزه ابتدا گرسنگي و گاهي نوعي تحريک عصبي و بعد ضعفي احساس مي شود ولي در عين حال کيفيات پوشيده اي که اهميت زيادي دارند به فعاليت مي افتند. قند کبد در خون مي ريزد و چربي هايي که در زير پوست ذخيره شده اند و پروتئين هاي عضلات و غدد و سلول هاي کبدي آزاد مي شوند و به مصرف تغذيه بافت ها مي رسند و بالاخره تمام اعضاي مواد خاص خود را براي نگهداري تعادل محيط داخلي و قلب قرباني مي کنند و به اين ترتيب روزه تمام بافت هاي بدني را مي شويد و آنها را عوض مي کند.
دکتر ژان فروموزان روش معالجه با روزه را به شست وشوي احشا تعبير مي کند که در آغاز روزه داري زبان باردار است، عرق بدني زياد است، دهان بو مي گيرد، گاه آب از بيني راه مي افتد و همه علامت شروع شست وشوي کامل بدن است پس از 4-3 روز بو برطرف مي شود اسيداور يک ادرار کاسته و شخص احساس سبکي و خوشي خارق العاده مي کند در اين حال اعضا هم استراحتي دارند.
صرف نظر از اينکه روزه بسياري از زشتي ها را از انسان دور ساخته و به نيکي ها و خوبي ها نزديک مي سازد و در نتيجه اجتماعي متشکل از اين قبيل افراد که ارزش واقعي اجتماعي دارند تشکيل مي شود. حضرت سجاد علاوه بر اينکه ماه رمضان را ماه خدا، ماه مبارک، ماه صيام و ماه اسلام ناميده است به چه سبب آن را ماه اسلام نامگذاري کرده است و فرموده اند: آيا اين ماه اسلام نيست؟ اسلام نام اين ماه را رمضان و به روزه اختصاص داده است. در آنجا که ماه هاي ترکي، فارسي، لاتيني وجود دارد اگر با ماه رمضان مصادف گرديد مردم مسلمان آن ناحيه کدام يک را بيشتر به ياد دارند ماه اسلامي رمضان را يا ماه ديگر را پس اين ماه ماه اسلام است.
آنچنان ماه رمضان بر اجتماع و بر افراد اجتماع اثر مي گذارد که روز اول شوال «روز عيد» را مي توان روزي نامگذاري کرد که روز شرافت و کرامت و شناسايي نبي گرامي و آل اوست و براي مسلماناني که توفيق روزه گرفتن داشته اند خود عيدي بزرگ است، زيرا توانسته اند مدت يک ماه تمام خود را چنان کنترل و مراقبت کنند که در روز عيد بتوانند بگويند اين ماه را آنچنان پشت سر گذاشتيم که مي توانيم بدين وسيله آن را سندي دال بر اين ادعا داشته  باشيم که ياغي و طاغي نيستيم و مفهوم اين جملات را به خوبي مي توان از دعايي که در نماز عيد خوانده مي شود و آن روز را براي محمد و آل محمد فخر و شرف و کرامت و براي مسلمانان عيد معرفي مي نمايد درک نمود. اثر اجتماعي روزه آنچنان نيرومند است که توانسته ضامن اجرايي خوبي براي هماهنگ ساختن کليه مسلمانان سراسر جهان بوده و روز پايان را عيد مسلمانان و کرامت و شرف پيشوايان مسلمانان معرفي کند.

درجات روزه داري

در کيمياي سعادت امام غزالي روزه به سه درجه تقسيم شده است
روزه عوام- روزه خواص- روزه خاص الخاص
روزه عوام که کمترين درجه است و آخرين تلا ش و نهايت حد آن نگهداري شکم و دامن است.
روزه خواص که اعضا و جوارح را از ناشايست نگهدارند، چشم نگاه  بد نکند و گوش بد نشنود و دست بد ندهد و بد نگير د و پا بد نرود و چون افطار شود از حرام و آن چه شبهه اي در آن است نخورند و از حلا ل هم پرخوري نکنند و آخر اين که بين بيم و اميد باشند که ندانند روزه ايشان پذيرفته است يا خير؟
روزه خاص الخاص بالاترين درجه است، علا وه بر آن چه گفته شد دل را از انديشه غير خدا نگهدارند و اين درجه صديقان است.
حضرت علي عليه السلا م فرمود چه بسيار روزه داري که بهره اي نيست او را از روزه به غير از گرسنگي و تشنگي و چه بسيار عبادت کننده اي که نيست او را بهره اي از عبادت به غير از رنج، اي خوشا خواب فهميدگان که بهتر از بيداري ور سم احمقان است زيرا که خواب مقربان چون به نيت صحيح و قلب طاهر واقع مي شود از جمله عبادات ايشان است بلکه ارواح آنها در عالم قدس با ارواح پيامبران و جانشينان آن ها و برگزيدگان از مومنين محشور مي شود و بر اسرار غيب يا روياهاي صادقه آگاه مي گردند و راهي از راه هاي قرب ايشان است و افطار دانايان چون روي خرد است و آن گونه که خدا خواسته افطار مي کنند بهتر است از روزه احمقان که روزه را وسيله خودفروشي نموده و به تظاهر و تکبر ممزوج مي گردانند و به شرايط روزه عمل نمي کنند. روزه تنها دهان بستن از خوردن و آشاميدن نبوده بلکه تمرين براي توفيق يافتن در انجام خدمات خيرخواهانه انساني نيز مي باشد.
بارلها، پروردگارا آن چه در دلم است از شک، گمان، انکار، نوميدي، تکبر، خودپسندي، ريا، شهرت طلبي، نفاق، کفر، فسق، عصيان، يا هر چيز ديگري که تو نمي پسندي نمي خواهم آن ها را از من زايل و دور گردان و به جاي آن ايمان به وعده، وفاي به عهد، رضا به قضا، بي اعتنايي به دنيا، اشتياق به آن چه نزد توست، آرامش قلب، توبه خالص و پاک مرحمت فرما. اين را از تو مي خواهم اي خداي عالميان.
         التماس دعا        غلامرضا ایمانی

 

 

قال الإمام الرضا عن آبائه عن الإمام علیّ علیهم‏السلام: إنَّ رَسولَ الله‏ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله خَطَبَنا ذاتَ یَومٍ فَقالَ:   

«أیُّهَا النّاسُ، إنَّهُ قَد أقبَلَ إلَیكُم شَهرُ الله‏ِ بِالبَرَكَةِ وَالرَّحمَةِ وَالمَغفِرَةِ، شَهرٌ هُوَ عِندَ الله‏ِ أفضَلُ الشُّهورِ، وَ أیّامُهُ أفضَلُ الأَیّامِ، و لَیالیهِ أفضَلُ اللَّیالی، و ساعاتُهُ أفضَلُ السّاعاتِ .   

هُوَ شَهرٌ دُعیتُم فیهِ إلى ضِیافَةِ الله‏، و جُعِلتُم فیهِ مِن أهلِ كَرامَةِ الله، أنفاسُكُم فیهِ تَسبیحٌ، و نَومُكُم فیهِ عِبادَةٌ، و عَمَلُكُم فیهِ مَقبولٌ، و دُعاؤُكُم فیهِ مُستَجابٌ .   

فَاسأَلُوا الله‏َ رَبَّكُم بِنِیّاتٍ صادِقَةٍ و قُلوبٍ طاهِرَةٍ أن یُوَفِّقَكُم لِصِیامِهِ و تِلاوَةِ كِتابِهِ؛ فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ الله‏ِ فی هذَا الشَّهرِ العَظیمِ... (1(

امام رضا علیه‏السلام به نقل از پدرانش علیهم‏السلام، از امام على علیه‏السلام روایت می‌كند: روزى، پیامبر خدا براى ما خطبه خواند و فرمود:   

«اى مردم! همانا ماه خدا، همراه با بركت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است؛ ماهى كه نزد خدا برترینِ ماه‏هاست و روزهایش برترینِ روزها، شب‏هایش برترینِ شب‏ها و ساعاتش برترینِ ساعات است .   

ماهى است كه در آن به میهمانى خدا دعوت شده‏اید و از شایستگانِ كرامت الهى قرار داده شده‏اید . نَفَس‏هایتان در آن، تسبیح است، خوابتان در آن، عبادت، عملتان در آن، پذیرفته و دعایتان در آن، مورد اجابت است .    پس با نیّت‏هاى راست و دل‏هاى پاك، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه‏دارىِ آن و تلاوت كتاب خویش، توفیقتان دهد؛ چرا كه بدبخت، كسى است كه در این ماه بزرگ، از آمرزش الهى محروم بماند .   

با گرسنگى و تشنگى خود در این ماه، گرسنگى و تشنگىِ روز قیامت را یاد كنید؛ به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید؛ به بزرگان خود احترام، و بر كوچك‏هایتان ترحّم، و به بستگانتان نیكى كنید. زبانتان را نگه دارید؛ چشم‏هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست، بپوشانید؛ گوش‏هایتان را از آنچه شنیدنش حلال نیست، فرو بندید؛ به یتیمان مردم، محبّت كنید تا بر یتیمان شما محبّت ورزند؛ از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه كنید؛

در هنگام نمازها، دستانتان را بر آستان او به دعا بلند كنید، كه آن هنگام )وقت نماز)، برترینِ ساعت‏هاست و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مى‏نگرد و هر گاه با او مناجات كنند، پاسخشان مى‏دهد و چون او را صدا بزنند، جوابشان مى‏گوید و چون او را بخوانند، اجابتشان مى‏كند .   

پس با نیّت‏هاى راست و دل‏هاى پاك، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه‏دارىِ آن و تلاوت كتاب خویش، توفیقتان دهد؛ چرا كه بدبخت، كسى است كه در این ماه بزرگ، از آمرزش الهى محروم بماند .

اى مردم! جان‏هاى شما در گرو كارهاى شماست، پس با آمرزش‏خواهى خود، آنها را آزاد سازید؛ و پشت‏هاى شما از بار گناهانتان سنگین است، پس با طول دادن سجده‏هاى خود، آنها را سبك كنید، و بدانید كه خداوند ـ كه یادش والاست ـ به عزّت خود، سوگند خورده است كه نمازگزاران و سجده‏كنندگان را عذاب نمى‏كند و در روزى كه مردم در پیشگاه پروردگار جهانیان [براى حساب ]مى‏ایستند، آنان را با آتش، هراسان نمى‏سازد .   

اى مردم! هر كس از شما در این ماه، روزه‏دارى را افطار دهد، پاداش او براى آن، نزد خدا، آزاد كردن یك برده و آمرزش گناهان گذشته اوست.»    

پس گفتند: اى پیامبر خدا ! همه ما توانایىِ این كار را نداریم!   

پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: «خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یك دانه خرما؛ خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یك جرعه آب .   

اى مردم! هر كس اخلاقش را در این ماه، نیكو سازد، براى او وسیله عبور از صراط خواهد بود، در آن روز كه گام‏ها بر صراط مى‏لغزد؛ و هر كس در این ماه بر بردگان خود آسان بگیرد، خداوند حساب او را سبك خواهد گرفت؛ و هر كس در این ماه، شرّ خود را [از دیگران] باز دارد، خداوند در روز دیدارش، غضب خویش را از او باز خواهد داشت؛ و هر كس در این ماه، یتیمى را گرامى بدارد، در روز دیدار، خداوند، گرامى‏اش خواهد داشت؛ و هر كس در آن به خویشاوند خود نیكى كند، در روز دیدار، خداوند با رحمتش به او نیكى خواهد كرد؛ و هر كس در آن از خویشان خود ببُرد، خداوند در روز دیدار، رحمتش را از او قطع خواهد نمود؛ و هر كس در آن، نماز مستحبّى بخواند، براى او دورى از آتش، نوشته مى‏شود؛ و هر كس واجبى را در آن ادا كند، پاداش كسى را دارد كه هفتاد واجب را در ماه‏هاى دیگر، ادا كرده است؛ و هر كس در آن بر من زیاد صلوات بفرستد، خداوند در روزى كه وزنه اعمال، سبك مى‏شود، وزنه اعمال او را بیفزاید؛ و هر كس در آن، آیه‏اى از قرآن تلاوت كند، پاداش كسى را دارد كه در ماه‏هاى دیگر ، ختم قرآن كرده است .   

اى مردم! در این ماه، درهاى بهشت، بازند. پس، از پروردگارتان بخواهید كه آنها را بر شما نبندد؛ و درهاى دوزخ، بسته‏اند. پس، از پروردگارتان بخواهید كه آنها را بر شما نگشاید؛ و شیطان‏ها در بندند. پس، از پروردگارتان بخواهید كه آنها را بر شما مسلّط نسازد.»    

من برخاستم و گفتم: اى پیامبر خدا! برترینِ كارها در این ماه چیست؟   

فرمود: «اى ابوالحسن! برترینِ كارها در این ماه، پرهیز از حرام‏هاى الهى است.» سپس گریست.

ی‌نوشت:

1- فضائل الأشهر الثلاثة: 77/61، الأمالی للصدوق: 154/149، عیون أخبار الرضا علیه‏السلام: 1/ 295/ 53، الإقبال: 1/26، بحارالأنوار: 96/356/25 .    

منبع:

كتاب ماه خدا، محمدی ری شهری، ج 1، ص 160.    التماس دعا   غلامرضا ایمانی

 

خواص ذکر واثرات آن درزندگی

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: ذکر «سبحان الله و الحمد الله و لا اله الاّ الله و الله اکبر» را زیاد بگوئید.چون در قیامت این اذکار با گروهی از فرشتگان و محافظ از پیش رو و پشت سر خواهند آمد. و این اذکار باقیات و صالحات می باشند.در حالی که اهل دنیا دائم به ذکر دنیا مشغول اند و در لذت های دنیوی غوطه می خورند،اهل ایمان تمام لذت شان از یاد خدا است و در اطاعت خدا غوطه ورند. ذکر از بهترین وسایل برقراری ارتباط با حضرت حق جلّ شأنه می باشد. یاد الهی از نزدیکترین مسیرهای قرب و نزدیکی به پروردگار این عالم است. اوقات اشتغال به ذکر خداوند متعال نیز از شیرین ترین حالتها و لذّتهای بندگان مؤمن است.ذکر نیز مانند تمام امور مهم شرعی دارای تقسیمات، ضوابط و شرایط خاصی است که رعایت این امور برای بهره بردن صحیح لازم است.معنای حقیقی ذکر و یاد خدا آن است که انسان در هر موقعیتی که هست در حال اطاعت و بندگی خداوند باشد و خدا را فراموش ننماید. تمام اعمال و آداب بندگی خداوند یاد خدا به معنای وسیع و حقیقی کلمه محسوب می شود و مهم هم این است که انسان در تمام زندگی خود اهل ایمان و بنده خدا باشد. ذکر زبانی هم در صورتی موثر است که به معنای وسیع کلمه انسان ذاکر خدا و بنده واقعی حق تعالی و مطیع او باشد.

 

آثار ذکر بر روح و روان

یكی از زیباترین جلوه های ارتباط عاشقانه با خدا و اساسی ترین راه های سیر و سلوك ، ذكر است؛ یعنی مترنّم بودن زبان و قلب انسان به اسماء حُسنای الهی و شاداب نگه داشتن گل روح در زیرباران یاد حق.ذكرخدا، از یادبردن هستی محدود خویش در رهگذر یاد اسمای الهی است و تداوم و استمرار آن زنگار گناهان را از روی دل می زداید؛ زیرا غفلت و فراموشی حق تعالی ، ساحت دل را مكدّر می كند.ذكر خداوند آثار و ثمرات اعجاب آور و باشكوهی دارد كه هریك از آنها در سازندگی روحی و اخلاقی انسان تأثیر به سزایی دارد. این آثار عبارتنداز:

1-یاد خدا نسبت به بنده

اولین اثر یاد خدا این است كه خدای متعال نیز انسان را یاد می كند. (مرا یادكنید تا شمارا یادكنم)

2-روشنی دل

خداوند؛ ذكرخویش راموجب نورانی شدن و بیداری دل ها می داند. مردن دل وافسردگی ازهولناك ترین سیه روزی هاست.یكی از موثرترین عوامل علاج مرگ دل و احیای دوبارة آن، پناه بردن به ذكر خداست؛ ذكرحق نور است و مداومت درآن ، قلب را از تاریكی و ناامیدی و قساوت نجات می دهد.

3-آرامش قلب

به تعبیر قرآن طمأنینه و سكون قلب از جمله آثار مستقیم یاد خداست. «كسانی كه ایمان آورده اند و دل هایشان به یاد خداست، بدانید تنها با یاد خدا دل ها آرام می گیرد.

4-خشیت و ترس از خدا:  از جمله آثار یاد خدا برای مومنان، خداترسی و خشیت می باشد. قرآن در این زمینه می فرماید: «تنها مومنان هستند كه هرگاه یاد خدا به میان آید، دل هایشان ترسان شود».یكی از موثرترین عوامل علاج مرگ دل و احیای دوبارة آن، پناه بردن به ذكر خداست؛ ذكرحق نور است و مداومت درآن ، قلب را از تاریكی و ناامیدی و قساوت نجات می دهد

5-بصیرت یافتن و شناخت شیطان

یكی از عوامل اصلی سقوط انسان و سیه روزی او، افتادن به دام های ناپیدای شیطان است و ذكر حق به انسان بصیرتی می دهد كه وسوسه های پنهان و دام های ناپیدای شیطان را به سهولت بشناسد و در دام او نیفتد.

6-بخشش گناهان

از آثار و ثمرات اخروی یاد خداوند ، مغفرت الهی می باشد كه شامل حال یادكنندگان خدا می گردد و اضافه برآن ، خداوند وعده اجر و پاداش بزرگ نیز به ایشان داده است.

7-حكمت و علم

یكی دیگر از ثمرات ذكر ، پختگی عقل و كمال و حكمت است. ذكر باعث فروزان شدن قوه ادراك انسان و جوشش فكر و اندیشه می شود. جان فرد شایستگی این را پیدا می كند كه منعكس كننده حقایق غیبی در خود گردد و خداوند به اندیشه و عقل این افراد مدد رساند.در روایات و احادیث ما به جایگاه مهم ذکر و برخی اذکار شریف و آثار مهم آنها تصریح شده است که به برخی از آنها اشاره می نمائیم.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به اصحابشان فرمودند: آیا می خواهید شما را به بهترین و پاکیزه ترین کارهایتان نزد پروردگارتان، و رفعت دهنده ترین اعمال در درجات معنویات، و آنچه برای شما بهتر از درهم و دینار است، و آنچه بهتر از روبرو شدن با دشمنان و مقابله با آنهاست، راهنمایی کنم؟ همگی گفتند: آری ای رسول خدا صلی الله علیه و آله، ایشان فرمودند: آن ذکر کثیر خداوند متعال است. 1

1-ذکر تسبیحات اربعه:

1ـ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: پنج چیز است که چقدر در میزان سنگین اند؛ گفتن سبحان الله و الحمد الله و لا اله الاّ الله و اللّه اکبر و فرزند شایسته ای است که از مسلمانی بمیرد و او در مرگ آن فرزند دامن صبر از دست ندهد و به حساب خداوند منظور بدارد. 2

2ـ امام صادق علیه السّلام فرمودند: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: ذکر «سبحان الله و الحمد الله و لا اله الاّ الله و الله اکبر» را زیاد بگوئید. چون در قیامت این اذکار با گروهی از فرشتگان و محافظ از پیش رو و پشت سر خواهند آمد. و این اذکار باقیات الصالحات می باشند.3

 

 

2-تسبیح (سبحان الله)

1ـ شخصی از امام علی علیه السّلام درباره تفسیر «سبحان الله» پرسید. امام فرمودند: این ذکر تعظیم و منزه دانستن خداوند است از آنچه مشرکین می گویند. و اگر بنده ای آن را بگوید؛ تمام ملائکه بر او صلوات می فرستند.

2ـ امام صادق علیه السّلام فرمودند: ابلیس گفت: پنج کار است که در آنها من هیچ حیله ای ندارم و سایر مردم در قبضه من هستند:...و کسی که زیاد در روز و شب تسبیح سبحان الله می گوید و ...4

3ـ امیرالمؤمنین علیه السّلام: هرکس روزی سی مرتبه تسبیح ( سبحان الله) بگوید: خداوند هفتاد نوع بلا که کمترین آنها فقر است را از وی دفع می نماید.5

3-تهلیل(لا اله الاّ الله)

1ـ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: خداوند فرمود: (لا اله الاّ الله) قلعه من است و هرکس در آن داخل شود، از عذاب من در امان است.6

2-پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: کلمه (لا اله الاّ الله)بهاء و قیمت بهشت است.7

3 ـ امام صادق علیه السلام فرمودند: ذکر (لا اله الله و الله اکبر) را زیاد بگوئید، چون در نزد پروردگار چیزی از این دو ذکر محبوبتر نیست.8

امام صادق علیه السّلام فرمودند: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: ذکر «سبحان الله و الحمد الله و لا اله الاّ الله و الله اکبر» را زیاد بگوئید. چون در قیامت این اذکار با گروهی از فرشتگان و محافظ از پیش رو و پشت سر خواهند آمد. و این اذکار باقیات و صالحات می باشند

4-تحمید(الحمد الله)

1 ـ از ائمه سفارش به زیاد گفتن (الحمد الله) در همه حالات اعم از نعمت یا مصیبت شده است.9

2ـ امام باقر و صادق علیهماالسّلام فرمودند: هر کس(الحمد الله کما هو اهله) بگوید، نویسندگان آسمانها مشغول می گردند.10

5-ذکر(لا حول و لا قوّة الاّ بالله العلی العظیم)

در فضیلت این ذکر آمده است که آن از گنجهای بهشت است. و شفای از نود و نه بیماری و درد است که کمترین آنها همّ و گرفتاری است.امام صادق علیه السّلام فرمودند: اگر غمها پیوسته به تو روی آورد، پس بگو (لا حول و لا قوّة الاّ بالله). و نیز روایت شده است فرزند یکی از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله به اسارت دشمن در آمد. وی نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و از این غم شکایت نمود. رسول خدا صلی الله علیه و آله به او امر کردند که زیاد و در همه حال ذکر (لا حول و لا قوّة الاّ بالله) بگوید او نیز اطاعت کرد و پس از مدّتی پسرش به همراه صد شتر در هنگامی که مشرکان از وی غافل شده بودند، بازگشت.11

 

6-استغفار :

یکی دیگر از ذکرهای بسیار مهم استغفار است که مشهورترین صیغه آن (استغفر الله ربی و اتوب الیه) که از آثار آن بخشش گناهان، گشایش در رزق و حتّی سبب بچه دار شدن است.12                                                                                                    یکی دیگر از اذکار مهّم دعاء مکروب یا ذکر یونسیّه است و آن ذکر

8-لا اله الاّ انت سبحانک انّی کنت من الظالمین

نکته قابل توجه این که آنچه در بحث ذکر مهّم و در درجه بالاتری از نظر کیفیت است ذکر قبلی است نه ذکر لسانی بدون توجّه. و دیگر آن که این ذکر گفتن لطمه ای به سیر طبیعی زندگی ما نزند و ما تنها برای قرب الهی و زنده نگه داشتن یاد خدا در تمام ساعات و حالات عمر خویش به آن بپردازیم نه کسب قدرتها و ارضای هواهای نفسانی که امری ناپسند و مذموم است.ومی توان علی رغم تمام این هیا هوهای جامعه وگرفتاریهای روز مره جای برای خلوت نشینی وساختن روح و آرامش خود گذاشت.                  التماس دعا               غلامرضا ایمانی 

پی نوشت ها :

1 ـ سفینأ البحار ج 3/ص 200.

2 ـ خصال،شیخ صدوق،ص 295.

3 ـ ثواب الاعمال ،شیخ صدوق،ص 9.

4 ـ خصال،شیخ صدوق،باب خصلتهای پنجگانه.

5 ـ سفینة البحار،ج 3 ،ص 202.

6 ـ همان.

7 ـ ثواب الاعمال،شیخ صدوق،ص 3.

8 ـ همان،ص 5.

9 ـ سفینة البحار،ج 3،ص 205ـ 207.

10 ـ همان.

11 ـ سفینة البحار،ج 3 ،ص 207.

12 ـ مفاتیح الجنان و باقیات الصالحات.