جایگاه مسجد از منظر اسلام (بررسی دو آیه ازقرآن در مورد مسجد)

مسجد در اسلام جایگاه رفیعی دارد و این مکان مقدس ، کارکردهای متنوع و متفاوتی دارد که مهمترین آن‌ها را شاید بتوان اقامه نماز دانست.

آیه 18 سوره توبه به بحث پیرامون مسجد و عمران کنندگان آن می‌پردازد که در ادامه به متن، ترجمه و برخی مفاهیم مرتبط با آن پرداخته می‌شود:

متن آیه:

إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَلَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ ۖ فَعَسَىٰ أُولَٰئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ

ترجمه آیه:

(عبادتگاه و) مساجد خدا را تنها کسانی باید آباد کنند که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و نماز را به پا داشته و زکات می‌پردازند و جز از خدا نمی‌ترسند. امید است که آنان از ره‌یافتگان باشند. (توبه، 18)

مفاهیم مرتبط با آیه:

ـ مسجد، پایگاه مهم عبادی و اجتماعی مسلمانان است. بنابراین، هم متولیان آن باید صالح و پاک باشند و هم برنامه‌هایش سازنده و تربیت‌کننده، هم بودجه‌اش مشروع و حلال باشد و هم مسجدیان اهل تقوا و باخدا و مورد تکریم. وگرنه اگر سازندگان مساجد، جباران و سلاطین باشند و پیشنمازان، افراد بی‌سواد و ترسو و خادمان نیز وارفتگان بی‌حال، طبعا مساجد از هدف اصلی خود که آبادی معنوی است، دور خواهند ماند.

ـ به گفته‌ مرحوم فیض کاشانی(ره) در تفسیر صافی، تعمیر مسجد شامل مرمت، نظافت و فرش کردن، روشنایی،‌ تدریس و تبلیغ می‌شود.

پیامبر علیقدر اسلام (ص) فرمود: "اذا رأیتم الرّجُلَ یعتاد المسجدَ فاشَهدُوا له بالأیمان."

"همین که دیدید کسی به مسجد رفت و آمد می‌کند، به ایمان او گواهی دهید." در احادیث برای کسانی که به مسجد رفت و آمد می‌کنند، بهره‌های فراوانی ذکر شده است،‌ از جمله: پیدا کردن دوست و برادر دینی، آگاهی‌های مفید، ارشاد و دوری از گناه، برخورداری از نعمت و رحمت الهی.

ـ ایمان از عمل جدا نیست. (آمن... و اقام) نماز از زکات جدا نیست، (اقام الصلاة و آتی الزکاة) واما

ظالم ترین انسان کیست؟

ومَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَاجِدَ اللَّـهِ أَن يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ وَسَعَىٰ فِي خَرَابِهَا ... (بقره 114(

كيست ستمكارتر از آن كه نگذارد نام خداوند در مساجد ياد شود و در ويرانى آن بكوشد.

منظور از تخریب و ویرانی مساجد علاوه بر جنبه ی ساختمانی ، شامل تخریب معنوی آن نیز می شود. اگر مومنین با عدم حضور خود در مساجد آن را از رونق بیندازند، پس به گونه ای در تخریب مسجد همکاری کرده اند و گناه آن را به دوش خواهند کشید. یا کسانی به نوعی مانع از آمدن مردم به مسجد شوند یا  باعث فراری دادن وکم رقبت شدن مردم به مسجد شوند نیز شامل مضمون آیه شریفه هستند.

اما اینکه چرا خدا منع کنندگان و ویران گران مساجد را به عنوان ظالم ترین انسان ها معرفی کرده، به این دلیل است که مسجد مرکز توحید و خودسازی و تعلیم کتاب و حکمت و وارد  شدن به دایره بندگی خدااست.محبوب ترین مکانها با فضلیت ترین جاها از دیدگاه حضرتش می باشد.

مثلا اگرکسی بیمارستان های مجهز را تخریب کند، در حقیقت به توسعه ی بیماری ها و لاعلاج ماندن آن ها  یا ازبین رفتن بیمارانی که نیاز آنی به دارو ودرمان دارندمی شود.؛ پس چنین شخصی بی رحم ترین و شقی ترین انسان هاست. همین طور کسی که مساجد را که مراکز انسان سازی هستند به تعطیلی بکشاند، ظالم ترین ظالمان است. همیشه سالم وتندرست باشید. غلامرضا ایمانی بروجردی